Merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemi geliştikçe alışılmışın dışında token ve coin çeşitleri de karşımıza çıkıyor. Blockchain üzerinde yer alan verilerin güvenilirliği ve değiştirilemez oluşu yeni fikirlerin doğmasına olanak tanıdı.
Özellikle 2020 yılında popülerliği artan ve hakkında daha sık haberleri yapılan “Non-fungible token”ler en sık aranan terimlerden biri haline geldi. Kripto para ekosistemine aşina olup olmaması fark etmeksizin pek çok kullanıcı “Non-fungible token nedir?” ya da “NFT ne demek?” gibi aramalar yapmaya başladı.
Şimdi gelin Non-fungible token ya da NFT ne demek, birlikte inceleyelim.
Non-fungible token / NFT nedir?
Türkçe karşılığı “değiştirilemez token” olan non-fungible token (NFT) blockchain ağı üzerinde şifrelenmiş, bir eşi daha olmayan token demektir. Alışılagelmiş coin ve token kavramından farklı biçimde çalışan NFT; benzersiz, değiştirilemez, orijinalliği ve mülkiyet hakkı mutlak olan bir varlıktır.
En basit tabirle değiştirilemez ve benzersiz olarak tarif edilebilecek non-fungible tokenler, birbirlerinin yerine geçemeyecek orijinallikte ve farklı değerlerde üretilirler.
Örnekle açıklamak gerekirse, elimizdeki 100 TL’lik banknotu başka bir 100 TL’lik banknot ile takas etmek mümkündür. Çünkü geleneksel banknotlar birbirinin yerine geçebilir. Banknotun seri numarası değerine herhangi bir etki yapmaz, ikame edilebilir (fungibility) özelliğe sahiptirler. Aynı şekilde kuyumcudan alınan tam altın, farklı bir tam altınla ya da dört adet çeyrek altınla takas edilebilir.
İkame edilebilme (fungibility) ya da birbirinin yerine kullanılabilme, kripto para birimlerinde kritik bir özelliktir. Söz gelimi bir Bitcoin’in ne zaman üretildiği, hangi madenci tarafından çıkarıldığı ve bugüne kadar kaç cüzdanda yer aldığı değerine etki etmez. 1 BTC daima 1 BTC’dir.
Non-fungible tokenler ise her birini “eşsiz kılan” özellikler barındırır. NFT sahibi olan kişi bilir ki, elindeki tokenin bir örneği daha yoktur.
NFT nerede kullanılır?
Eşsiz tokenler (NFT) genellikle koleksiyon, dijital sahiplik ve mülkiyet hakları alanında tercih edilir. Kripto sanat eserleri, dijital koleksiyon ürünleri ve çevrim içi oyunlarda yer alan eşsiz dijital öğeler gibi şekillerde karşımıza çıkar.
Özellikle sanat eserlerinin telif hakları için NFT kullanımı günbegün artıyor. Cointelegraph tarafından haberi yapıldığı üzere Rick and Morty isimli ünlü animasyon serisi için yapılan dijital sanat eseri, açık artırmayla 150 bin dolara satılmıştı.
NFT aynı zamanda oyun içi dijital varlıklar için de kullanılıyor. Bu teknoloji sayesinde dijital varlıklar, oyun geliştiricisinin izni olmadan üçüncü parti alım satım platformlarında satılamaz hale gelebiliyor.
NFT standartları neler?
Değiştirilemez, eşsiz token (NFT) oluşturulurken genellikle iki standart kullanılıyor: Genellikle koleksiyon amaçlı tercih edilen ERC-721 ve oyun sektöründe daha sık karşılaşılan ERC-1155…
ERC-721 standardı
Ethereum ağı üzerinde eşsiz token üretimini sağlayan ilk standart ERC-721 oldu. Ethereum tabanlı kripto para birimlerinde kullanılan ERC-20 standardının elden geçirilmiş hali olan ERC-721, ilk olarak 2017 yılında kullanılmaya başlandı. ERC-20 standardının aksine ERC-721 kripto para borsalarında işleme konulamıyor ve başka bir kripto para birimine çevrilemiyor. Sadece bu tokenlerin takası için geliştirilen pazarlar ve açık artıma platformlarında işleme tabi tutulabiliyorlar.
ERC-1155 standardı
Eşsiz tokenleri, “yarı değiştirilebilir” şekline dönüştüren bir standart olan ERC-1155, alanındaki ilk örnek olan ERC-721 standardına yeni özellikler eklen bir üst küme gibi düşünülebilir. Herhangi bir ERC-721 varlığı, ERC-1155 standardında kullanılabiliyor.
ERC-1155 standardında yeni dijital varlık sınıfları oluşturulabiliyor. Özellikle bilgisayar oyunlarındaki dijital eşyaların token haline getirilmesinde bu standart tercih ediliyor.
Anasayfa
Canlı Borsa
Borsa
Döviz Kurları
Altın
Hisse Senetleri
Endeksler
Kripto Paralar
Döviz Hesaplama
Döviz Çevirici
Kredi Arama
parahavadis
